Sau khi được sinh ra và cất tiếng khóc chào đời, trẻ sơ sinh sẽ rời khỏi sự bảo vệ trong bụng mẹ, phải tự thích nghi với môi trường bên ngoài, học cách tự thở, tự bú và chống lại các yếu tố như thời tiết nóng, lạnh… Để đảm bảo sức khỏe và phát triển toàn diện cho trẻ, việc chăm sóc trẻ sơ sinh đến khi đầy tháng là vô cùng quan trọng và cũng có rất nhiều vấn đề mà cha mẹ cần lưu ý. Theo dõi bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách chăm sóc trẻ sơ sinh theo từng giai đoạn đến khi đầy tháng.
Hướng dẫn chăm sóc trẻ sơ sinh trong 7 ngày đầu
Đối với trẻ sơ sinh, 7 ngày đầu tiên sau khi sinh ra là khoảng thời gian vô cùng quan trọng. Đây cũng là thời điểm đánh dấu sự thay đổi lớn không chỉ với mẹ mà còn ảnh hưởng tới em bé vừa chào đời. Giai đoạn tuần đầu sau sinh trẻ sẽ phải trải qua bước chuyển đổi môi trường sống quan trọng, từ sống trong tử cung mẹ được nạp dinh dưỡng qua dây rốn chuyển sang sống ngoài tử cung. Nếu không được chăm sóc cẩn thận và đúng cách có thể dẫn đến trường hợp bé không thể thích nghi với môi trường sống mới và xảy ra chuyện không mong muốn. Bởi vậy, mẹ và bé cần được bảo vệ, quan tâm chăm sóc một cách kỹ lưỡng nhất trong thời gian nhạy cảm này.
Chú ý giữ ấm cho bé
Trong khoảng thời gian này, thần kinh sọ não của trẻ bị ức chế nên trẻ sẽ ngủ rất nhiều, chỉ thức dậy khi đói hoặc tã bị ướt. Với trẻ 1 tháng tuổi, điều quan trọng nhất là giữ ấm cho trẻ. Nếu trẻ sơ sinh bị lạnh rất có khả năng bé sẽ bị tấn công bởi các loại vi khuẩn gây bệnh.
Nếu như không có việc gì, chúng ta nên để trẻ nằm cùng với mẹ, việc này sẽ giúp trẻ luôn cảm thấy ấm áp, nhờ có hơi ấm từ người mẹ và trẻ cũng sẽ luôn được quan sát để kịp thời xử lý các sự cố không mong muốn khi xảy ra.
Cho trẻ bú sữa mẹ sớm nhất có thể
Sau khi sinh em bé, tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người mà sữa về nhiều hay ít, sớm hay muộn. Nếu mẹ chưa có sữa ngay sau sinh thì có thể cho em bé tạm thời bú bình. Đến khi có sữa, mẹ nên cho bé bú càng sớm càng tốt để sớm tiếp nhận lượng sữa non giàu dinh dưỡng. Trong vòng 7 ngày đầu sau khi sinh, sữa mẹ có chứa lượng IgA cao hơn gấp ngàn lần so với sữa thông thường. Mỗi 1cm3 sữa mẹ lại chứa khoảng 4.000 bạch cầu, giúp trẻ sơ sinh có khả năng đề kháng cao để chống lại các vi khuẩn có hại trong đường ruột.
Khi trẻ sơ sinh phải thích nghi với môi trường bên ngoài có thể gặp phải tình trạng đói và rét do nhu cầu năng lượng cao. Điều này đòi hỏi cha mẹ phải đáp ứng nhu cầu ăn uống của trẻ ngay sau khi chào đời và cho trẻ bú sữa bất kỳ lúc nào trẻ cần, chứ không thể tuân theo lịch trình cho trẻ bú theo giờ ấn định. Việc này rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho trẻ trong thời gian đầu đời.
Làn da của bé còn non nớt
Da trẻ sơ sinh thường rất mỏng và yếu, dễ gặp hiện tượng vàng da. Thông thường tình trạng vàng da sẽ xuất hiện vào ngày thứ hai sau khi sinh và đến ngày thứ tư sẽ có dấu hiệu giảm bớt. Lúc này lớp da sẽ thay đổi tự nhiên giúp trẻ giữ nhiệt và bảo vệ trẻ.
Khi trẻ mới sinh làn da xuất hiện chất “gây” có tác dụng giữ nhiệt và bảo vệ da khi vừa thay đổi môi trường sống, cha mẹ không nên tắm sạch hoàn toàn chất “gây” trên da trẻ. Trải qua 2 ngày sau sinh, lớp chất “gây” sẽ dễ ẩn chứa vi khuẩn gây nhiễm khuẩn da bé. Bởi vậy sau khi em bé chào đời từ 24 – 48 giờ cha mẹ nên chú ý tắm sạch cho bé.
Những biểu hiện sinh lý bình thường của trẻ sơ sinh
Đối với trẻ sơ sinh chưa đầy tháng có thể gặp phải các hiện tượng như phân su, phân màu xanh và không mùi hoặc khó thở, cứng hàm, giảm cân, vàng da, sặc khi bú, tím tái, khóc nhiều hoặc ngủ li bì là điều hết sức bình thường. Tuy nhiên, nếu bé không đi ngoài phân su trong hơn 2 ngày hoặc có bất kỳ biểu hiện bất thường nào, ba mẹ cần đưa bé đến ngay các cơ sở y tế để kiểm tra.
Nếu bé có bướu huyết thanh, cha mẹ không nên tự ý chọc hút để tránh gây nhiễm trùng dẫn đến nguy hiểm. Thay vào đó, ba mẹ nên theo dõi và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.
Cũng có một số trẻ sơ sinh bị nhẹ cân, thiếu tháng nhưng nếu không có bất kỳ biểu hiện bất thường nào thì trẻ có thể xuất viện sau vài ngày. Khi đưa trẻ về nhà người nhà cần chăm sóc, theo dõi cẩn thận, đưa trẻ tới gặp bác sĩ ngay sau khi có những dấu hiệu bất thường.
Cách chăm sóc trẻ sơ sinh đến khi đầy tháng
Trong 28 ngày đầu, trẻ đang trong thời kỳ chu sinh, các nguy cơ nguy hiểm của trẻ sẽ được giảm dần nếu như cha mẹ biết cách chăm sóc. Các bậc cha mẹ hay đọc và tham khảo cách chăm sóc trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi sẽ chăm trẻ đúng cách hơn.
Chăm sóc khi bú sữa
Phản xạ của trẻ sơ sinh còn rất yếu, nếu không có sự hỗ trợ từ mẹ thì bé rất dễ bị sặc sữa hoặc nôn trớ, đây là tình trạng rất nguy hiểm. Để giảm thiểu rủi ro, khi cho trẻ bú, mẹ cần thực hiện đúng thao tác, bế đứng hoặc ngồi đúng tư thế và dùng một tay vỗ nhẹ sau lưng khi bé ăn để tránh sặc.
Khi trẻ ngủ, nên để phần đầu của bé cao hơn một chút hoặc cho bé nằm nghiêng để tránh tình trạng bị sặc. Cần tránh để trẻ nằm sấp, vì trẻ có thể bị ngạt thở.
Chăm sóc khi tắm
Trước khi tắm cho trẻ, cần chuẩn bị đầy đủ các vật dụng như khăn, tã, quần áo, nước tắm, thuốc nhỏ mắt, mũi,… để thao tác thuận lợi và đảm bảo giữ ấm cho trẻ khi vừa tắm xong. Nơi tắm cần đảm bảo kín gió và tránh sử dụng lá hoặc các chất liệu tùy tiện để tắm cho trẻ. Nếu thời tiết lạnh, không cần tắm cho trẻ hàng ngày để tránh làm cho bé cảm lạnh.
Rốn là bộ phận dễ bị nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh, vì thế cha mẹ cần chăm sóc và vệ sinh rốn cho bé mỗi ngày. Sau khi tắm bé, chỉ cần vệ sinh rốn bằng nước muối sinh lý và lau khô. Để bé nhanh rụng rốn, cần để rốn thông thoáng, tránh bôi hay sử dụng hóa chất để rửa rốn cho trẻ.
Quấn tã và đội mũ cho trẻ
Nên quấn tã cho trẻ sao cho vừa vặn, không quá chặt để tránh làm trẻ bị khó chịu và bí bách. Việc quấn tã quá chặt có thể làm khớp háng của trẻ bị buộc phải duỗi thẳng và hướng về phía trước, ảnh hưởng đến sự phát triển chân sau này.
Cha mẹ cần đội mũ cho trẻ khi ra ngoài hoặc khi ngủ vào ban đêm để bảo vệ phần thóp của bé khỏi lạnh. Trẻ sơ sinh có thể thoát nhiệt qua da đầu, nhưng đội mũ quá lâu hoặc quá chật có thể gây khó chịu và quấy khóc. Nên đội mũ cho bé chỉ khi cần thiết và tùy theo thời tiết.
Chăm sóc da, mũi, lưỡi, mắt
Các giác quan của trẻ còn khá non nớt, vì vậy cha mẹ cần đặc biệt chú ý và chăm sóc cẩn thận. Để bảo vệ và giữ gìn sức khỏe cho trẻ, cần lưu ý những điểm sau:
- Thay tã ngay khi trẻ làm ướt.
- Sử dụng các sản phẩm dịu nhẹ, an toàn cho trẻ sơ sinh để tránh kích ứng da, gây hăm đỏ do phân hoặc nước tiểu.
- Duy trì độ ẩm phù hợp cho làn da bé.
- Không để mắt trẻ tiếp xúc với hóa chất, nếu trẻ bị chảy nước mắt hoặc xuất hiện ghèn, chỉ cần vệ sinh bằng nước muối sinh lý.
- Sử dụng khăn mặt riêng đảm bảo sạch khuẩn để vệ sinh cho bé.
- Nên vệ sinh đều đặn hàng ngày bằng nước muối sinh lý với các bộ phận như: mũi, lưỡi,…
Trên đây là một số thông tin liên quan đến việc chăm sóc trẻ sơ sinh mà Mamogom muốn chia sẻ đến các bậc phụ huynh. Mong rằng bài viết đã mang đến những kiến thức thật hữu ích và giúp cha mẹ dễ dàng hơn trong quá trình chăm sóc trẻ. Đừng quên để lại bình luận dưới bài viết hoặc truy cập trực tiếp website Mamogom để tham khảo những sản phẩm hữu ích cho mẹ và bé nhé.
